Citizens’ legislative initiative as a tool to strengthen local legislative inclusive procedures – from idea to formal legislation

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę charakterystyki i analizy instytucji obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, poprzez opis jej idei, genezy i czterech ścieżek legislacyjnych, z których ostatnia zakończyła się sukcesem. Na mocy nowelizacji ustrojowych ustaw samorządowych z 2018 r. z prawa do wszczęcia procedury legislacyjnej mogą korzystać na równych zasadach mieszkańcy wszystkich polskich gmin, powiatów i województw. Rozważania artykułu koncentrują się na formalnym prześledzeniu ścieżki legislacyjnej ustawy będącej dziś legalną podstawą prawną omawianej instytucji, jak i charakterystyce trzech wcześniejszych - nieskutecznych - projektów. Osią pracy jest dyskusja i spór w doktrynie oraz gronie samorządowców, między innymi, o zasadność wprowadzenia tej regulacji i jej ostateczny kształt. W artykule wykorzystano metody charakterystyczne dla badań nad polityką publiczną oraz studiów z prawa i administracji. Narzędziem głównym jest analiza komparatystyczna projektów aktów prawnych, a pomocniczym funkcjonalna analiza systemowa. W toku rozważań, autorzy chcą odpowiedzieć na pytanie o stosunek poszczególnych środowisk politycznych do zasadności uregulowania inicjatywy uchwałodawczej w prawie powszechnym oraz do sposobu i zakresu samej regulacji. Nasuwa się też pytane o to, dlaczego, mimo trwających prawie dekadę prób ujednolicenia poszczególnych rozwiązań, udało się to zrobić dopiero w 2018 r.?